کُنار، درختی همیشه سبز با میوه ها و برگهای دارویی

میوه کُنار و خواص میوه آن را می شناسید ؟

میوه کنار حالص درخت کُنار با نام علمی (Ziziphus spina-christi)  یک گونه از سرده کنار درخت یا درختچهٔ همیشه‌ سبز یا خزان‌ کننده به ارتفاع ۳ تا ۸ متر است. فرهنگستان زبان برای این درخت نام عناب کُنار را برگزیده است. از برگ کنار، پودر سِدْر گرفته می‌شود (با درخت سدر اشتباه نشود) که سرشویی گیاهی و ماده اولیه برخی سرشوهاست.

درختان خودروی کُنار در مناطق گرمسیری و سواحل جنوبی ایران و عمدتاً در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، شهر دهدشت در کهگیلویه ، لارستان در فارس، بوشهر و خوزستان یافت می‌شوند که به صورت پراکنده روییده و مردم از میوه‌های آن استفاده می‌کنند.

درخت کنار از خانواده عنابیان است که هم برگ و هم میوه این درخت خواص دارویی دارد. به برگ این درخت “سدر” و به میوه آن کُنار (Jujube) می‌گویند. این درخت 40 گونه دارد و از ویژگی های آن می توان به تاج پهن، خاردار، ساقه‌ای سفید رنگ، تقریبا ناصاف و کج و … اشاره کرد.

از این درخت میوه ای شبیه زالزالک اما تک هسته‌ای بدست می آید که در صورت آبیاری بسیار خوش طعم و شیرین می‌شود و بافتی شبیه به سیب دارد و دارای خواص دارویی و درمانی بسیاری است و به درمان بسیاری از بیماری ها کمک شایانی می کندو در اصل نام این درخت از میوه آن گرفته شده است. همچنین از برگ آن پودر سدر تهیه می‌شود.

درخت کُنار

میوه کنار :

محصوا این درخت میوه کُنار سبز رنگ با گوشت سفید یا نارنجی و زرد رنگ میوه ای شبیه زیتون بوده که به عنوان سیب فقرا هم شناخته می‌شود. این میوه سرشار از ویتامین C، ویتامین K و ویتامین D3، کلسیم، فسفر، آهن، منگنز، روی و پتاسیم می‌باشد و از آن برای تهیه شربت، مربا، ژله و ترشی استفاده می‌شود.

با توجه به فصل گل دهی این درخت زنبور عسل از شکوفه‌های آن تغذیه نموده عسل طبیعی کنار را تهیه می‌کند که خواص بسیاری برای آن ذکر شده‌ است.

نکته :

توجه کنید این است که میوه کنار با میوه درخت سدر متفاوت می‌باشد. درخت کنار در عربی و گاهی در فارسی نیز سدر نامیده می‌شود که در ایران معمولاً به برگ‌های کوبیده آن سدر می‌گویند اما سدر درختی متفاوت و مدیترانه ای از تیره مخروطیان می‌باشد که شباهت زیادی نیز به درخت کاج دارد.

خواص میوه کُنار از لحاظ پروتئین، مواد معدنی، کلسیم، فسفر، کاروتن و ویتامین از سیب غنی‌تر و میزان کالری و ویتامین C آن نسبت به پرتقال بیشتر است.

میوه درخت کنار

یکی دیگر از فواید میوه کنار آن است که به راحتی قابل هضم بوده و اثر ملین‌ دارد. کنار در ماه‌های دی و بهمن به بازار می‌آید و تا اواخر فروردین عرضه می‌شود.

ارزش غذایی میوه کُنار :

ارزش غذایی میوه کُنار

خواص درمانی میوه کنار :

جلوگیری از سرطان :

میوه کُنار ویتامینها و مواد معدنی سرشاری دراد و به نظر می رسد خاصیت ضد سرطانی قوی داشته باشد. همچنین، اسیدهای تری پتین و پلی ساکاریدهای این میوه به از بین بردن ساختار های سلولی سرطان کمک کرده و از شیوع آن جلوگیری می کنند.

کمک به کاهش وزن :

این میوه ازرشمند دارای فیبر فراوان بوده و می‌تواند با کاهش کالری مصرفی احساس سیری را در ما ایجاد کند لذا میوه کنار برای کسانی که می‌خواهند لاغر شوند بسیار مفید می باشد چرا که دارای کالری کمی است.

رفع مشکلات پوستی با مصرف میوه کنار :

میوه کنار آب رسان قوی بوده و به‌‌عنوان نرم‌کننده و مرطوب کننده طبیعی برای پوست خشک استفاده می شود و از آنجا که سرشار از ویتامین C است، اضافه کردن آن هر روز به رژیم غذایی شما به زنده ماندن پوست کمک می کند و از بروز سایر مشکلات پوستی مانند آکنه، اگزما و تحریکات پوستی جلوگیری می کند. همچنین به جلوگیری از چین و چروک و زخم کمک می کند.

بهبود علمکرد مغز و درمان تشنج :

عصاره هسته میوه کنار دارای خاصیت ضد تشنج است که به طور قابل توجهی در بهبود اختلال شناختی ناشی از تشنج کمک می کند و همچنین به تشکیل سلولهای عصبی جدید مغز در ناحیه ای به نام گوروس دندانی کمک کرده و این سلولها موجب جلوگیری از اختلالات مربوط به حافظه خواهد شد.

ترکیب فعال موجود در هسته میوه کُنار موجب کاهش سطح گلوتامات در مغز می شود. افزایش سطح گلوتامات در مغز باعث بیماری صرع و پارکینسون شده و همراه با آمیلوئید بتا باعث آلزایمر می شود، از این رو سلامت مغز را حفظ می کند.

جلوگیری از بیماری های قلبی و دیابت :

پتاسیم موجود در میوه کنار به حفظ فشار خون بهینه کمک می کند و خطر بیماری قلبی را به حداقل می رساند. همچنین مقادیر بالای ویتامین A موجود در برگ های کنار باعث کاهش حساسیت به انسولین در افراد مبتلا به دیابت می شود.

در واقع ویتامین A از طریق فعال کردن گیرنده انسولین و پروتئین تیروزین فسفاتاز B1 حساسیت به انسولین را کاهش می دهد.

رشد مو :

برگ درخت کنار(سدر) و میوه آن برای تقویت و افزایش رشد مو و همچنین درمان شوره سر بسیار مفید هستند و مصرف آن به رشد مو و ضخیم و براق بودن آن کمک می کند. همچنین روغنی که از دانه کنار استخراج می شود دارای خاصیت رویانندگی مو است. .

درمان شکستگی ها و آسیب دیدگی ها :

میوه کنار حاوی مواد معدنی مانند آهن، کلسیم و فسفر است که برای درمان شکستگی استخوان و عضلات آسیب دیده مفید است. برای استفاده ازاین خاصیت باید میوه و هسته‌ کُنار را در آب جوش بریزید و بپزیم و له کنیم تا مایع غلیظی حاصل شود، این مایع را بر روی عضلات آسیب دیده و شکستگی استخوان بمالید.

خواص درمانی میوه کُنار

کاهش التهاب :

روغن اسانس هسته میوه کُنار دارای خواص ضد التهابی بوده که به تسکین التهاب مفاصل و ماهیچه ها کمک می کند. همچنین، جریان خون را بهبود می بخشند که به نوبه خود، درد عضلات را درمان می کنند.

درمان عفونت :

فلاونوئیدهای موجود در میوه کنار به عنوان یک ماده ضد میکروبی عمل می کنند و با عوامل بیماری زا وارد بدن ما می شوند. همچنین، اتانول موجود در عصاره میوه کنار به جلوگیری از عفونت در کودکان کمک می کند در حالی که اسید بتولینیک به مبارزه با HIV و ویروس آنفولانزا کمک می کند.

درمان کیست تخمدان :

در مطالعه ای که در بین زنان مبتلا به کیست تخمدان انجام شده است، عصاره میوه کنار در مقایسه با قرص های ضد بارداری مؤثرتر بوده است. این مطالعه ثابت کرد که کنار 90٪ در درمان سرطان تخمدان با عوارض ناچیز اثر دارد.

مصرف کنار در دوران بارداری :

مقادیر بالای ویتامین A و C موجود در این میوه می تواند باعث تقویت سیستم ایمنی بدن زنان باردار شود که این امر باعث کاهش عفونت ، التهاب و سرماخوردگی می شود.

استفاده میوه کنار از تهوع و استفراغ جلوگیری می کند و به تسکین درد های شکمی در دوران بارداری کمک می کند. همچنین مصرف کنار برای درمان نازایی مفید است.

سم زدایی :

یکی از بهترین میوه ها برای سم زدایی خون و بدن آن میوه کنار است، که می تواند میکروب‌های بیماری‌زا را در بدن از بین ببرد.همچنین  مصرف میوه کنار به از بین بردن عناصر سمی موجود در شیر مادر نیز کمک می کند.

بهبود گوارش :

میوۀ کُنار سرشار از فیبر است که برای گوارش مفید است. به علاوه  این میوه حاوی ساپونین و تریترپنوئید بوده که باعث جذب مواد مغذی اساسی شده و به بهبود وضعیت دستگاه گوارش کمک می کنند. لازم به ذکر است که کنار ملین‌ بوده و برای جلوگیری و درمان یبوست موثر است.

پیشگیری و درمان بی خوابی :

برای بهبود و پیشگیری از بی‌خوابی می‌توان از روغن کنار استفاده کرد. این روغن حاوی مقادیر زیادی فلاونوئیدها و پلی ساکاریدها است که با آرام کردن سیستم عصبی به برانگیختن خواب در بیماران دارای بی خوابی کمک می کند. همچنین برای جلوگیری از بی‌خوابی می‌توان از دمنوش میوه کنار استفاده نمود.

کاهش اضطراب و استرس :

عصاره هسته میوه کُنار به دلیل اینکه محتوای ضد اضطراب دارد در تحقیقات نشان داده است که این ترکیب بدن را آرام می کند و تأثیر هورمون های استرس مانند کورتیزول را کاهش می دهد و موجب کاهش  اضطراب و افسردگی می شود.

چگونه از  میوه کنار استفاده کنیم :

جهت استفاده از خواص میوه کُنار  روش های گوناگونی وجود دارد که عبارتند از :

• تازه و خشک این میوه را می توان به عنوان میان وعده استفاده کنید.
• از میوه کنار می توان ترشی تهیه نموده و مصرف کنید.
• یکی دیگر از روشهای استفاده میوه کنار، درست کردن مارمالاد و آب میوه از آن می باشد.
• چای میوه کنار نیز یکی از روش های استفاده از فواید آن است.

نسخ های درمانی با میوه کنار جهت درمان امراض مختلف در طب سنتی :

طب سنتی و درمان با میوه کُنار

درمان زخم معده :

میوه کنار با طبع معتدل و مرطوب برای دفع کننده بلغم مناسب است لذا افرادی که دچار زخم معده و ورم روده هستند بهتر است آن را با هسته ساییده و یک قاشق چای خوری بعد از هر وعده غذا میل کنند.

درمان دیابت :

از این میوه می توان برای کنترل دیابت استفاده نمود و برای این کار افراد دچار دیابت بهتر است روزی  5 عدد میوه کنار بخورند.

دفع سنگ صفرا :

یکی دیگر از کاربردهای میوه کنار دفع سنگ کیسه صفرا است. افراد دچار سنگ کیسه صفرا بهتر است 50 گرم میوه کنار را در 100 گرم عرق بیدمشک و 100 گرم عرق کاسنی خیس نموده سپس صاف کنند و روزانه 3 بار و هر بار 2 قاشق غذا خوری قبل از غذا میل کنند.

همچنین افراد مبتلا به ورم کیسه صفرا بهتر است صبح ناشتا میوه کنار را خیس کرده میل کنند.

درمان سرفه و شربت خلط آور :

برای تهیه یک شربت خوب خلط آور جهت درمان سرفه 50 گرم میوه کنار، 50 گرم انجیر، 50 گرم کشمش، 50 گرم خرما را در یک لیتر آب بجوشانید و سپس صاف نموده و روزی 3 فنجان از عصاره بدست آمده میل نمایید.

بیماریهای پوستی :

از این میوه ارزشمند برای درمان خارش پوست نیز استفاده می شود. صبح ناشتا جوشانده 50 عدد میوه کنار در یک لیوان آب را صاف کرده و با سکنجبین مخلوط کنید و میل نمایید همچنین میوه کنار خشک شده آسیاب شده را با عسل مخلوط کرده در محل خارش و کهیر بمالید.

درنسخه دیگر افراد مبتلا به کهیر و خارش های پوستی 10 تا 50 عدد میوه کنار را کوبیده در آب جوشانده صاف نموده و صبح ناشتا میل کنند.

زرد زخم :

کودکانی که دچار زرد زخم هستند بهتر است روزانه 5 عدد میوه کنار را به مدت یک هفته جویده و آهسته بخورند.

مخملک و میوه کنار :

جهت درمان مخملک باید جوشانده میوه کنار و ترنجبین را به مدت یک هفته به کودک بدهید.

سردرد های ناشی از سوء هاضمه :

برای درمان سردردهای ناشی از سوء هاضمه می توان ترکیب میوه کنار، گل بنفشه، گل پنیرک را جوشانده با ترنجبین شیرین کنید و میل نمایید.

مقوی قلب :

از میوه کنار می توان برای تقویت قلب نیز استفاده کرد برای این منظور باید روزانه دو عدد میوه کنار را میل کنید سپس یک عدد گلابی مصرف کنید.

یرقان و میوه کنار :

جهت درمان یرقان مقدار مساوی میوه کنار، گل بنفشه، ترنجبین، شیرخشت را مخلوط کنید و با آب هندوانه میل نمایید.

درمان فشار خون :

افراد دارای فشار خون بالا هستند، بهتر است برای کنترل فشار خون خود 50 گرم زرشک + 50 گرم میوه کنار را خوب نرم کرده، هسته میوه ها  را جدا کرده با پودر زرشک مخلوط نموده و بعد از هر غذا یک قاشق مرباخوری میل کنند.

همچنین می توان برای درمان فشار خون، میوه کنار را در شیر خیس کنید و صبح ناشتا میل کنید.

سنگ مثانه :

افراد دچار سنگ مثانه میتوانند 30 عدد  میوه کنار را در یک لیوان آب خیس کرده و 7 روز صبح ناشتا میل نمایند.

سردرد و درمان آن با میوه کنار :

جهت درمان سردرد 30 عدد میوه کنار و 5 گرم تخم گشنیز را در یک لیوان آب جوش دم کنید و صبح ناشتا میل نمایید. همچنین افراد مبتلا به سردرد یا سرگیجه بهتر است روزی 5 عدد میوه کنار به مدت 14 روز مصرف نمایند.

لازم به ذکر است جهت درمان سردردهای ناشی از صفرا 5 گرم از هلیله زرد + هلیله کابلی + تمر هندی + میوه کنار + بنفشه + سپستان + تخم خیار را در یک لیتر آب به مدت 10 دقیقه بجوشانید و صاف کنید و روزی سه فنجان مصرف نمایید.

درمان کمر درد :

افرادی که دچار کمر درد هستند می توانند به مدت 7 روز، روزی ده عدد میوه کنار ابتدا مکیده و میل کنند تا از این درد عذاب آور خلاص گردند.

تهیه شربت کنار :

برای درمان حصبه، درد سینه، سرفه و فشار خون شربت کنار میل نمایید. برای تهیه این شربت 200 گرم میوه کنار را در یک لیتر آب بپزید، سپس دانه های آن را جدا کرده و با 750 گرم شکر مخلوط نموده تا شربت شود.

گزش مار :

در درمان جراحت گزش مار می توان خاکستر درخت کنار و سرکه به صورت ضماد تهیه کرد و  روی آن قرار دهید تا به عنوان پادزهر عمل نماید.

چگونه میوه ی کنار را تهیه و نگهداری کنیم :

اشکال میوه درخت کُنار

اگر می خواهید میوه کنار تازه خریداری کنید، آنهایی را انتخاب کنید که به رنگ سبز روشن و سفت باشند. اگر می خواهید میوه کنارها را طی مدت 3 تا 4 روز مصرف کنید، لازم نیست آن را درون یخچال بگذارید.

اما اگر این میوه را می خواهید به مدت چند هفته استفاده کنید، آن را در یخچال نگهداری نمایید. کنار خشک شده را می توان به مدت چند ماه ذخیره و استفاده کنید.

مضرات میوه کنار :

میوه کنار نفاخ است و ممکن است برای حافظه هم ضرر داشته باشد .کنار قرمز معمولاً به خوبی در بین مردم مصرف می شود.

با این حال، عوارض جانبی احتمالی کنار به شرح : خونریزی ناشی از کرم های روده، ایجاد بیماری های لثه و دندان می تواند باشد . بهتر است اگر به عارضه خاصی مبتلا هستید برای مصرف کنار با پزشک خود مشورت لازم را انجام دهید.

سخن پایانی :

درخت کنار که بومی مناطق جنوب و جنوب غرب کشور می باشد یکی از گیاهان پر خاصیت بوده که در درمان بسیاری از بیماری ها از آن استفاده می شود.

از شکوفه های این درخت عسلی توسط زنبورها تولید می شود که خواص بی نظیری برای آقایان داشته و در درمان مشکلات جنسی آنها بسیار موثر است.

لازم به ذکر است چون به برگهای خشک شده و کوبیده این درخت سدر می گویند متاسفانه برخی به اشتباه این درخت را سدر می نامند و این تصور کاملاغلط بوده و درخت سدر با آن بسیار متفاوت است.