رازیانه گیاهی با خواص درمانی شگفت انگیز و ویژه بانوان

شرح کاملی بر گیاه رازیانه و خواص درمانی آن 

گیاه رازیانه یا بادیانه یا بادیان با نام علمی: Foeniculum vulgare گیاهی است گلدار از راسته کرفس‌سانان، از تیره چتریان، از سرده رازیانه‌ها (Foeniculum). این گیاه بومی سواحل دریای مدیترانه است ولی به مرور زمان این گیاهی معطر در سراسر جهان گسترش یافته و دستکاری نشده است.

خاک های خشک نزدیک سواحل دریا ها و رودخانه ها محیط مناسبی برای رویش این گیاه است. اما عمدتاً محل رویش آن در آب و هوای ساحلی و در سواحل رودخانه‌ها رشد می باشد.

رازیانه گیاه زمستانی با پیاز سفید رنگ و ساقه‌های بلند شبیه کرفس است که طعم آن شباهت زیادی با طعم شیرین بیان دارد.

گیاه رازیانه

فصل رشد رازیانه در سال اول ۱۰ تا ۱۷۰ روز و در سال ‌های بعدی ۱۵۰ روز است. در صورتی که بذر آن در اوایل بهار کاشته شود، شاید حتی در سال اول نیز محصول دهد.

ریشه آن گسترده، چرخان و دارای شاخه‌ های جانبی است و ساقه ای بلند و قوی، با شاخه صاف و لوله ‌ای دارد. برگ ‌های آن بزرگ بوده و دارای چند بخش بسیار نازک و شبیه به برگ ‌های شوید هستند.

شکوفه ‌های رازیانه از چندین ساقه گل کوتاه و لایه لایه تشکیل شده که به یک ساقه مرکزی متصل هستند که خوشه‌ های گل‌ های زرد طلایی روشن و ظریف از آن شکوفا می‌ شوند. گل‌ دهی این گیاه تا اواخر پاییز و تا زمان اولین سرما ادامه دارد.

میوه این گیاه، به طول ۴ تا ۱۰ میلیمتر به همراه بوی معطر و طعم شیرین خاص خود است.

دلیل اصلی کشت رازیانه، تخم‌ های آن می باشد که پس از رشد کامل، میوه گیاه که حای تخم های رازیانه هستند دچار ترک ‌خوردگی شده و تخم هایبه بیرون میریزند.

این تخم دارای روغن عصاره ‌ای فرار حاوی آنتول است که ترکیبی با خاصیت درمانی می ‌باشد اما میوه این گیاه به غیر از این روغن فرار، حاوی اسیدهای چرب، فیبر، کربوهیدرات و خاکستر می ‌باشد.

تخم خشک شده رازیانه اغلب به عنوان ادویه مطبوع در آشپزی مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

رازیانه به دلیل منطقه ‌ای که از آن نشأت گرفته، نیازمند گرما و نور بوده و مناطق آفتابی را ترجیح می ‌دهدو در خاک‌ های حاصلخیز و غنی از مواد مغذی با آب ‌های زیرزمینی کم عمق پرورش می یابد.

تخم رازیانه

به دلیل اینکه این گیاه دارای سیستم ریشه گسترده و یک عامل تعریق (روغن پس دادن) است، نیاز به رطوبت در آن پایین است.

هم خشکی و هم باران‌ های طولانی مدت در طی مراحل شکوفه‌ دهی و گل ‌دهی این گیاه می ‌تواند بر میزان محصول آن تأثیری جدی بگذارد.

این گیاه به دلیل شکل ظاهری آن به سادگی با انیسون و زیره اشتباه گرفته می ‌شود.

این سه گیاه شکل و طعم مشابهی داشته و جزو یک تیره از گیاهان هستند. با اینحال این گیاهان با یکدیگر متفاوت بوده و اثرات درمانی مشابهی ندارند (هر چند برخی این اثرات بین هر سه مشابه است).

گیاه رازیانه در زمره گیاهان ادویه‌ای است که قدمت استفاده از آن به دوران رم باستان برمی‌گردد. این گیاه در طب سنتی نیز یک دارویی پرخاصیت محسوب می‌شود و برای درمان بیماری‌های مختلفی به‌کار می‌رود.

رازیانه را به دو شکل خام و پخته مصرف می‌کنند و به‌خاطر داشتن سدیم، کربوهیدرات، فیبر، پروتئین، ویتامین A، نیاسین و غیره خواص درمانی زیادی دارد.

طبع رازیانه گرم و خشک است و برای افرادی که مزاج سردی دارند مناسب‌تر است و  به دلیل طبعش خواص ضد بلغم و صفرا دارد.

همچنین این گیاه خواص فراوانی برای خانم‌ها داشته و به پاکسازی رحم و بهبود فعالیت تخمدان‌ها کمک می‌کند.

خواص تغذیه‌ای رازیانه :

با توجه به پایگاه داده ملی مواد مغذی USDA به عنوان یک مرجع استاندارد، پیاز رازیانه منبع انرژی، ویتامین C، فیبر غذایی، پتاسیم و سایر مواد معدنی ضروری مانند کلسیم، فسفر و سدیم است.

از طرفی مقدار کمی آهن، منیزیم، روی، نیاسین و ویتامین K را فراهم کرده، همچنین حاوی ویتامین‌های B، بتا کاروتن، ویتامین A، فلاونول‌ها است.

خواص رازیانه

با توجه به مواد معدنی و ویتامینهای موجود در گیاه رازیانه ، می تواند برای بدن بسیار مفید بوده و در درمان بسیاری از بیماریها اثربخشی خوبی از خود نشان دهد.

برخی از خواص درمانی رازیانه عباتند از :

• خواص رازیانه برای سلامت استخوان : این گیاه سرشار از کلسیم، فسفر، منیزیم و ویتامین K است که به استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند.
• رازیانه برای جلوگیری از سرطان : وجود روغن آنتول در این گیاه از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. سلنیوم موجود در آن نیز به جلوگیری از مرگ‌و‌میر ناشی از سرطان کمک می‌کند.
• خواص رازیانه برای بهبود سیستم ایمنی بدن : ویتامین ث موجود در این گیاه رادیکال‌های آزاد را خنثی کرده و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. اگر به رازیانه دسترسی ندارید، مصرف شربت آلرگارد برای سرماخوردگی هم می‌تواند مفید باشد.
• رازیانه برای درمان یبوست : این گیاه همانند ملین عمل می‌کند و به‌خاطر فیبر زیادی که دارد باعث پاکسازی روده، ترشح اسید معده و صفرا می‌شود.
• خواص رازیانه برای خوشبو کردن تنفس (و در مواردی درمان فوری تنگی نفس) : خاصیت آنتی‌باکتریایی این گیاه باکتری‌های روی زبان را از بین‌برده که باعث رفع علت بوی بد دهان می‌شوند.

چرا رازیانه را گیاه مخصوص بانوان می دانند :

این گیاه از دیر باز به دلیل خواص ویژه ای که در مان دردهای بانوان داشته و از آن برای درمان آنها استفاده شده به گیاه وِزه بانوان معروف گردیده.

از جمله خواصی که این گیاه برای بانوان دارد عبات است از :

• بهبود و تسکین علائم یائسگی
• سلامت تخمدان
• درمان خشکی واژن
• درمان تنبلی و کیست تخمدان
• بزرگ شدن سایز سینه‌ها
• سلامت و زیبایی پوست

خواص درمانی گیاه رازیانه :

درمان با رازیانه

تقویت سیستم ایمنی بدن :

رازیانه منبع غنی ویتامین C است و یک فنجان عرق آن حاوی تقریباً ۲۰ درصد از نیاز روزانه ویتامین C است که آن را منبعی کاملاً غنی از این ویتامین و مفید برای رژیم غذایی ما معرفی می‌کند.

ویتامین C سلامت کلی سیستم ایمنی را بهبود بخشیده و از دیواره‌های رگ‌های خونی به عنوان یک آنتی‌اکسیدان در برابر اثرات مضر رادیکال‌های آزاد که اغلب می‌توانند منجر به بیماری‌های قلبی شوند، محافظت می‌کند.

رازیانه برای پیشگیری از کم خونی :

آهن و هیستیدین، اسید آمینه‌های موجود در رازیانه، هر دو در درمان کم خونی مفید هستند. در حالی که آهن جزء اصلی هموگلوبین است، هیستیدین تولید هموگلوبین را تحریک کرده و همچنین به تشکیل سایر اجزای مختلف خونی کمک می‌کند.

خواص رازیانه برای معده :

جویدن دانه‌های رازیانه بعد از غذا، به ویژه در شبه قاره هند، یک عمل رایج است. این کار سال‌هاست در آن منطقه انجام می‌شود چرا که تصور می‌شود هضم غذا را تسهیل نموده و بوی بد دهان را از بین می‌برد.

برخی از اجزای محرک موجود در رازیانه دم کرده، باعث ترشح شیره گوارشی شده و معده را تحریک کرده و بدین طریق التهاب معده و روده را کاهش می‌دهند، در نتیجه جذب مواد مغذی مناسب از طریق غذا را تسهیل می‌کنند. این ماده همچنین دارای خواص ضد اسیدی است و به طور کلی برای جلوگیری از اسیدی شدن معده بکار می رود.

رازیانه برای کاهش نفخ :

رازیانه به دلیل خواص ضد نفخ اسید آسپارتیک موجود در آن، به عنوان یک ضد نفخ بسیار محبوب عمل می‌کند. از نوزادان گرفته تا افراد مسن می‌توانند از عصاره آن به عنوان راهی برای کاهش نفخ و دفع گاز اضافی معده استفاده کنند. معمولاً در داروها نیز از رازیانه برای کاهش علائم سوء هاضمه و نفخ غیر زخمی در نوزادان و کودکان خردسال استفاده می‌شود.

رازیانه در درمان یبوست :

رازیانه می‌تواند یبوست را از بین ببرد و دانه‌های آن، به‌ویژه به‌صورت پودر، به‌عنوان یک ملین احتمالی عمل می‌کنند همچنین رازیانه از بدن در برابر طیف گسترده‌ای از مشکلات روده‌ای که می‌تواند ناشی از انسداد باشد محافظت کند.

درمان یبوست با رازیانه

اثر محرک رازیانه به حفظ حرکت مناسب روده‌ها کمک کرده و در نتیجه به عمل دفع کمک می‌کند، بنابراین دانه‌های آن باعث پاکسازی روده‌ها می‌شود.

رازیانه همچنین معمولاً در داروهایی که برای درد شکم، اسهال، سندرم روده تحریک‌پذیر  (IBS) و سایر مشکلات روده بکار می روند ، یافت می‌شود.

رازیانه و کاهش احتمال بیماری‌های قلبی :

همانطور که در بالا ذکر شد، رازیانه می‌تواند منبع خوبی از فیبر باشد. براساس تحقیقات انجام شده در مجله آمریکایی تغذیه بالینی، علاوه بر مزایایی که فیبر برای هضم دارد، قادر به کاهش سطح کلسترول و سالم سازی جریان خون خواهد بود.

این گفته بدان معنی است که رازیانه می‌تواند با حذف LDL کلسترول مضر یا کلسترول بد که عامل اصلی بیماری‌های قلبی، آترواسکلروز و سکته است، به کاهش خطر حمله قلبی و بهبود سلامت قلب کمک نماید.

رازیانه برای تنظیم فشار خون :

رازیانه منبع بسیار غنی پتاسیم بوده که می‌تواند یک ماده مغذی ضروری در بدن ما باشد و طبق گزارشی که در یک مجله علمی منتشر شده برای تعدادی از فرآیندهای مهم نقش حیاتی دارد.

یکی از ویژگی‌های پتاسیم تاثیر آن به عنوان گشاد کننده عروق بدن است به این معنی که تنش ناشی از گرفتگی رگهای خونی را کاهش داده و در نتیجه موجب کاهش فشار خون می شود. فشار خون بالا با طیف وسیعی از مشکلات سلامتی از جمله حمله قلبی، سکته مغزی و تصلب شرایین مرتبط است.

همچنین، برای دیابتی‌ها، مشکلات فشار خون می‌تواند مدیریت سطح انسولین و گلوکز آنها را بسیار دشوار کند که این امر می تواند بسیار کشنده باشد.

گرفتگی عروق و رازیانه

گنجاندن یک فنجان پیاز رازیانه در رژیم غذایی روزانه می‌تواند سطح پتاسیم و تمام فوایدی که همراه با آن دارد را افزایش دهد.

اثرات ضد سرطانی در رازیانه :

خود سبزی خام رازیانه به طور گسترده در مورد محافظت از سرطان مورد مطالعه قرار نگرفته است اما عصاره دانه رازیانه کمی بیشتر مورد بررسی قرار گرفته و یافته‌های یک مطالعه در مورد محافظت از سرطان بسیار قابل توجه بود.

این یافته‌ها در نمونه‌های حیوانی نشان دادند که، عصاره رازیانه نه تنها می‌تواند به دلیل غلظت فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و فنل‌ها از رشد تومورها جلوگیری کند، بلکه حتی این پتانسیل را دارد که در برابر اثرات مضر رادیوتراپی در طول درمان سرطان، به عنوان یک عامل محافظ شیمیایی عمل کند.

طبق همین مطالعه، عصاره دانه رازیانه پتانسیل ضد سرطانی را در برابر سرطان سینه و سرطان کبد را نیز نشان می‌دهد.

رازیانه و بهبود عملکرد مغز :

پتاسیم که در مقادیر بالایی در پیاز و دانه‌های رازیانه یافت می‌شود، یک الکترولیت است. به این معنی که می‌تواند افزایش هدایت الکتریکی در سراسر بدن را تسهیل کند.

این وضعیت شامل اتصالات درون مغز نیز که همانند یک تابلو برق واقعی از جریان‌های الکتریکی عمل می‌کند ،می شود. پتاسیم می‌تواند از طریق این عملکرد به افزایش عملکرد مغز و توانایی‌های شناختی آن کمک کند.

همچنین، رازیانه یک گشادکننده عروق است، به این معنی که قادر است اکسیژن بیشتری به مغز رسانده و فعالیت عصبی می‌توانند عملکرد مطلوبی داشته باشند.

درمان موثر اسهال با رازیانه :

رازیانه برای درمان اسهال ناشی از عفونت‌های باکتریایی مفید است، زیرا دارای برخی از اجزاء مانند آنتول و سینئول است که می‌تواند خواص ضد عفونی کنندگی و ضد باکتریایی داشته باشد.

برخی از اسیدهای آمینه موجود در رازیانه مانند هیستیدین می‌توانند به هضم و عملکرد صحیح دستگاه گوارش کمک کنند و در نتیجه به از بین بردن اسهال ناشی از سوء هاضمه کمک کنند.

رازیانه از دیرباز توسط فرهنگ‌های بومی به عنوان راهی برای از بین بردن اسهال استفاده می‌شده است.

کاهش علائم کولیک (قلنج) با رازیانه :

مطالعات حاکی از این است که دمنوش تهیه شده از گیاه رازیانه و همچنین روغن رازیانه پتانسیل تسکین علائم قولنج را دارد. رازیانه خاصیت ضد اسپاسم خاصی دارد که به شل شدن عضلات و کاهش ناراحتی ناشی از قولنج کمک می‌کند.

کولیک و رازیانه

مولکول‌های با ساختار پلیمری و سنگین موجود در گیاه رازیانه فیتواستروژن نیز نامیده می‌شوند. این ملوکولها به طور طبیعی در گیاهان تولید شده و دارای نقش‌های زیست‌شناسی از قبیل تشکیل بخشی از سیستم دفاعی گیاه و حفاظت از گیاه در مقابل تنش‌ها می‌باشند.

فیتواستروژن گیاه رازیانه به عنوان جزئی از اسانس آن، می باشد که می توانند به کاهش علائم قلنج یا کولیک کمک بسزایی نمایند. با این حال، تحقیقات علمی بیشتری برای بررسی فواید و اثرات آن بر انسان مورد نیاز است.

تنظیم قاعدگی و خواص رازیانه برای زنان :

رازیانه همچنین یک ماده قاعدگی آور است، به این معنی که تصور می‌شود با تنظیم مناسب عملکرد هورمونی در بدن، قاعدگی را تسهیل و تنظیم می‌کند. تحقیقات نشان داده است که عرق رازیانه می‌تواند با کاهش سطح پروستاگلاندین در گردش خون، دردهای قاعدگی را کاهش دهد.

علاوه بر این، رازیانه در تعدادی از محصولات مصرفی برای کاهش اثرات سندرم پیش از قاعدگی استفاده می‌شود و همچنین به طور سنتی به عنوان یک مسکن تسکین دهنده درد و آرامش بخش برای زنان یائسه به کار می‌رود.

خواص عرق رازیانه برای چشم :

استفاده از رازیانه در وعده‌های غذایی می‌تواند به محافظت از چشم‌ها در برابر التهاب کمک نموده و همچنین در کاهش اختلالات مربوط به پیری زودرس و دژنراسیون ماکولا موثر واقع شود. آب برگ‌های آن و خود گیاه را به صورت خارجی به چشم‌ها زد تا سوزش و خستگی چشم را کاهش داد.

این حالت به دلیل فراوانی آنتی اکسیدان‌ها (ویتامین C و اسیدهای آمینه مانند آرژنین که برای جوان سازی بافت‌ها و جلوگیری از پیری بسیار مفید هستند)، سم زدا‌ها و محرک‌ها است.

درمان چشم و رازیانه

در گذشته از دانه رازیانه برای درمان گلوکوم چشم استفاده می‌شد. در رازیانه ویتامین A وجود دارد که برای کارکرد بهتر سلول‌های چشم و بهبود بینایی موثر است.

خواص رازیانه برای گلو درد :

رازیانه به دلیل وجود سینئول و آنتول که ماهیت خلط آور دارند و از دیگر خواص آن به شمار می‌روند، در ناراحتی‌های تنفسی مانند احتقان، برونشیت و سرفه مفید هستند.

دانه و پودر رازیانه می‌تواند به شکستن بلغم و شل شدن سریع سموم تجمع یافته در گلو و مجرای بینی برای دفع از بدن کمک کنند تا بدین ترتیب بهبودی سریع از شرایط تنفسی تضمین شود.

خواص رازیانه برای مردان :

هرچند رازیانه به‌خاطر میزان بالای هورمون زنانه، یک گیاه زنانه شناخته می‌شود و بیشتر خاصیت درمانی آن برای زنان است؛ اما از خواص رازیانه برای مردان نمی‌توان گذشت.

مصرف مداوم رازیانه به‌شکل دمنوش با تقویت اسپرم مردان، قدرت باروری را در آن‌ها افزایش می‌دهد. به‌علاوه اینکه سوخت‌و‌ساز بدن مردان را هم بیشتر کرده و درنتیجه باعث لاغری می‌شود. البته آقایان نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند، چرا که سطح هورمون‌های زنانه این گیاه بسیار بالا است.

‏خواص رازیانه برای لاغری شکم :

کالری پایین، فیبر زیاد و مواد مغذی فراوان در این گیاه کافی است تا گزینه مناسبی برای کاهش وزن و لاغری شکم باشد. ویژگی دیوریتیک بودن رازیانه، آب اضافی را دفع کرده و اجازه انباشته‌شدن چربی اضافی در بدن را نمی‌دهد. به‌علاوه اینکه با بالابردن سوخت‌وساز بدن به‌عنوان چربی‌سوز باعث لاغری شکم می‌شود.

لاغری با رازیانه

فیبر بالای این گیاه حس سیری در فرد ایجاد کرده و با کاهش اشتها به لاغری شکم کمک می‌کند. البته برای بهره‌مندی از خواص این گیاه برای لاغری شکم صرفاً مصرف رازیانه کافی نیست.

بهترین زمان مصرف عرق رازیانه برای لاغری باید زیر نظر متخصص تغذیه و همراه با ورزش و رژیم غذایی مناسب باشد.

خواص رازیانه برای پوست :

خاصیت آنتی‌اکسیدانی این گیاه به‌ خاطر ویتامین C موجود در آن است که به تشکیل بیشتر و حفظ کلاژن‌های پوست کمک کرده و از پیری پوست جلوگیری می‌کند.

اگر دمنوش رازیانه را به‌صورت ماسک استفاده کنید برای شادابی و طراوت پوست مناسب است و چین‌و‌چروک پوستی را برطرف می‌کند

‏رازیانه و کم کاری تیروئید :

رازیانه یکی از گیاهان دارویی مفید برای درمان کم‌کاری تیروئید است. وجود مواد معدنی و ویتامین‌ها در این گیاه به حفظ تعادل غده تیروئید کمک می‌کند. بیمارانی که از کم کاری تیروئید رنج می‌برند، می‌توانند با مشورت پزشک رازیانه را به‌صورت دمنوش یا ادویه همراه غذا میل کنند.

رازیانه برای کبد چرب :

یکی از خواص مهم رازیانه درمان اختلال کبدی و بهبود عملکرد کبد است. به‌علاوه اینکه خاصیت ضدالتهابی رازیانه به کاهش التهابات کبدی کمک می‌کند و کار پاکسازی کبد در بیماران مبتلا به کبد چرب را انجام می‌دهد.

آیا مصرف رازیانه می تواند برای انسان مضر باشد :

استفاده زیاد از حد رازیانه می‌تواند باعث مشکل در تنفس، افزایش تپش قلب، ضربان قلب نامنظم و مشکلات عصبی مختلف شود بنابراین، از فواید چشمگیر رازیانه در حد اعتدال لذت ببرید.

سخن پایانی :

طب سنتی تاکید فراوانی بر این داروی زنانه دارد که می‌تواند عفونت‌های واژینال و تخمدان، پلی‌کیستیک را درمان کرده و دوره پریودی را تنظیم کند.

از خواص رازیانه در طب سنتی می‌توان به پاکسازی رحم از آلودگی و باکتری و خونسازی اشاره کرد. مصرف این گیاه، خونی که در دوره پریود از بدن خانم دفع شده را جبران می‌کند و با تقویت سیستم ایمنی بدن میزان گردش خون را افزایش می‌دهد.

در صورتی که در خانه خود باغچه سبزیجات دارید، پرورش گیاهان از تیره چتریان (از جمله هویج، کرفس، رازیانه، جعفری و هویج وحشی) نه تنها برای زنبورداران، بلکه برای باغ ‌دار، ایده بسیار خوبی است.

این گیاهان همگی گیاهان سازگاری هستند. از طریق استفاده از این گیاهان در آشپزخانه نیز نفع خواهید برد. طعم و بوی غذاهایتان بهتر شده و اعضای خانواده شما نیز از گیاهان دارویی تغذیه خواهند کرد.

مطالعات متعدد نشان داده ‌اند که هویج، کرفس، رازیانه، جعفری و هویج وحشی حاوی پلیین‌ ها هستند (دسته ‌ای غیرمعمول از ترکیبات ارگانیک که فعالیت‌ های سیتوتوکسیک از خود نشان می ‌دهند). بسیاری از گونه ‌ها حاوی کومارین‌ ها یا مشتقات کومارین مانند فورانوکومارین‌ ها هستند. این بدین معناست که با تغذیه بوسیله این گیاهان، از ابتلا به التهاب و سرطان جلوگیری می ‌شود