نبات سنتی نوعی کانی شیرینیپزی است که از کریستالهای نسبتا بزرگ قند به وجود میآید. این محصول ایرانی، جایگاه ویژهای در طب سنتی دارد و از آن برای درمان سرد مزاجی استفاده میشود.
این محصول یکی از خوراکیها و شیرینیجات پرمصرف در یزد است که بیش از یک شیرینکننده به عنوان یک داروی همه کاره در رفع بسیاری از بیماریها استفاده میشود.
«سید کاظم کاظمینی» عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد و متخصص طب سنتی ایرانی به تاثیر نبات در رفع مشکلات مزاجی افراد اشاره و اظهار میکند: نبات به عنوان یک مادهی انرژیزا، به راحتی انرژی را در بدن فرد آزاد میکند و از آنجایی که خود این ماده شیرین، دارای طبعی گرم است میتواند در رفع طبع سرد دیگر مواد غذایی مصرف شده توسط افراد موثر باشد و در این باره کمک قابل توجهی کند.
بنابراین تحقیقات ایشان تاثیر چشمگیر نَبات در رفع عوارض ناشی از مصرف غذاهای با طبع سرد را یادآور میشود و تصریح میکند: نبات تاثیر زیادی در رفع این عوارض دارد اما با این وجود نمیتوان از تاثیر آن به عنوان یک معجزه یاد کرد چرا که این ماده نمیتواند برای درمان هر نوع بیماری موثر باشد.
با توجه به قدمتی که نبات در فرهنگ یزدی ها دارد و همچنین شیوه تولید آن که جزو یکی از کسب و کار های قدیمی در شهر یزد است سبب شده که عموم مردم نبات سنتی را با نام یزد بشناسند و این شهرت و آوازه موجب جلب توجه مردم به این محصول شده است.
از این حقیقت نیز نمی توان گذشت که نبات سنتی که از قند طبیعی و چغندر قند تولید می شود بسیار متفاوت از نباتی است که با استفاده از سایر شیرین کننده ها تولید شده و این شیوه تولید و عمل آوری نبات جز میراث فرهنگی و تاریخی شهر یزد است.
تهیه نبات در خانه یک امتیاز محسوب میشود چرا که شما از خلوص و سلامت محصول خود آگاه خواهید بود. برای تولید این محصول باید ابتدا ۵۰۰ گرم شکر را در ۲۰۰ میلیلیتر آب بجوشانید.
برای رفع جرمهای اضافی و شفاف سازی کریستالهای خود، میتوانید یک سفیده تخم مرغ به محلول اضافه کنید تا ضایعات را برای شما جدا کند.
سپس نخ یا چوبی را که میخواهید بلورهای نبات روی آن تشکیل شود در یک ظرف دیگر با فاصله نسبی مناسب از یکدیگر قرار دهید. بعد از به جوش آمدن آب و شکر آن را به داخل ظرف مورد نظر بریزید و به مدت ۲۴ ساعت در آن را بپوشانید. بعد از مدت زمان تعیین شده بلورهای زیبای شما تشکیل خواهد شد.
بنابراین طرز تهیه نبات زعفرانی، میوهای و زنجبیلی نیز با نوع ساده آن کاملا یکسان است، فقط باید در زمان جوشاندن آب و شکر ماده مورد نظر خود را به آن اضافه کنید.
از آنجایی که نبات به صورت تبلور به وجود میآید، میتوان آن را به اشکال مختلفی درآورد. اشکال مختلف این محصول کاملا سلیقهای هستند و همه آنها در مراحل ساخت تقریبا یکسان هستند.
در این بخش انواع اشکال و تبلور نبات رایج در بازار را بررسی خواهیم کرد و در بخشی دیگر به شما خواهیم آموخت که چگونه این محصول را با طعمهای مختلفی مانند زعفرانی و زنجبیلی تهیه کنید.
این محصول از تبلور دانههای نبات به دور یک نخ پنبهای تهیه میشود.
این نوع از تبلور دانههای نبات به دور یک چوب ساخته میشود. تمایز نباتچوبی به نباتهایی که در دور یک نی پلاستیکی ساخته میشوند، این است که کاملا بهداشتی هستند و مضر سلامتی نیستند. همانطور که میدانید لوازم پلاستیکی احتمال ابتلا به سرطان را افزایش میدهند.
در واقع همان نبات معمولی بدون شکل اضافی است. مزیت نباتدندانه نسبت به سایر نباتها این است که به راحتی شکسته میشود و میتوان از آن در مصارف خانگی یا اداری به سادگی استفاده کرد. قدرت انحلال بالای این محصول، آن را به بهترین انتخاب برای نوشیندیهای گرم کرده است.
این نباتها از تبلور دانههای نبات در کف دیگ نباتپذی به وجود میآیند. این محصول معمولا به صورت فله عرضه میشود.
این محصول در واقع همان نبات در ابعاد بسیار ریز است که قدرت انحلال بالایی دارد و مثل شکر طعم شیرینی به نوشیدنی شما میدهد. نبات به صورت تبلور به وجود میآید، میتوان آن را به اشکال مختلفی درآورد.
نبات یک محصول بسیار محبوب در طب سنتی است، از این رو متخصصان طب سنتی از آن برای رفع انواع بیماری ناشی از سردی مزاج است کمک میگیرند.
این محصول برای درمان سرماخوردگی به خصوص اگر همراه با سرفههای خلط دار باشد بسیار مفید و موثر است. نبات داغ زعفرانی به دلیل خاصیت ضد ویروسی خود میتواند از عفونت ویروس گلو در اثر سرماخوردگی جلوگیری کند و درد گلو را التیام بخشد.
همچنین متخصصین طب سنتی توصیه میکنند برای درمان سرماخوردگی، نباتداغ را همراه با دیگر داروهای سرماخوردگی مصرف کنید.
ساکارز یک قند دی ساکارید است که خاصیت ضد نفخی و ملین کننده دارد. در واقع ساکارز واحد اصلی تشکیل دهنده نبات است، از این رو برای درمان نفخ و اسهال مورد استفاده قرار میگیرد. متخصصان طب سنتی برای تاثیر هرچه بیشتر نبات بر اسهال توصیه میکنند، آن را به صورت سوخته یا کاراملی مصرف کنید.
قرار دادن یک تکه نبات در دهان و مکیدن آن باعث نرم شدن گلو میشود، در نتیجه اگر سرفه شدید داشته باشید شدت آن کاهش خواهد یافت و در بعضی مواقع به طور کامل قطع میشود.
تسکین و درمان درد یکی از خواص مورد توجه نبات است. این محصول میتواند درد ناشی از انقباض ماهیچهها به خصوص در پشت پا را تسکین دهد. همچنین میتواند دل درد ناشی از پریودی را به طور قابل توجهی کاهش دهد، از این رو بیشتر بانوان از آن در دوران قاعدگی بهره میگیرند. نبات و نبات داغ برای انواع دل درد مانند دردهای گوارشی یا درد پریود مفید است.
مصرف چای نبات قبل از دوران قاعدگی میتواند تا حد زیادی درد پریودی را کاهش دهد. متخصصان طب سنتی معتقدند که مصرف این محصول در دوران پریودی میتواند کمردرد و دل پیچه را درمان کند و برای درمان درد پریود مفید است. یکی دیگر از موارد مصرف این محصول، درمان عفونت واژن است.
همچنین برخی افراد برای درمان، آن را به صورت شیاف در واژن قرار میدهد. اما قبل از انجام چنین کاری حتما با یک متخصص مشاوره کنید.
همانطور که میدانید مواد شیرین خاصیت افزایش انرژی و شادابی دارند که نبات نیز از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین توصیه میشود اگر در هنگام رانندگی احساس خواب آلودگی دارید، از چاینبات استفاده کنید تا خواب شما در یک چشم بر هم زدن بپرد.
علاوه بر اینکه زعفران به عنوان یکی از محصولات ایرانی است که میتواند نشاط و شادابی را در هر فردی افزایش دهد. از این رو، میتوانید برای دو برابر کردن اثر ضد خستگی چاینبات، از نباتزعفرانی استفاده کنید.
سطح هموگلوبین پایین خون میتواند باعث ایجاد مشکلاتی از قبیل کم خونی، پریدن رنگ صورت، سرگیجه، ضعف و علائم دیگر خستگی شود. این محصول نه تنها می تواند سطح هموگلوبین خون را افزایش میدهد، بلکه باعث گردش خون در بدن میشود و در نتیجه علائم خستگی و ضعف را کاهش میدهد.
در طب سنتی قدیمی، برای تقویت حافظه افراد دنیا دیده به آنها نبات میدادهاند. خواص نبات برای تقویت حافظه به طور دقیق مشخص نیست، اما متخصصان طب سنتی معتقدند که این محصول شاهکار میتواند کم حواسی را کاهش دهد و حافظه را تقویت کند.
همانطور که اشاره کردیم نبات زعفرانی دارای خاصیت آرامش بخشی و نشاط است. از این رو شما میتوانید این محصول را مهمان هر نوشیدنی گرمتان کنید.
نبات زعفرانی با خاصیت آرامش بخشی خود به عنوان یک ضد استرس عمل میکند و میتواند شیر مادر را به طور بالقوهای افزایش دهد. همچنین شیرینی آن کمتر از مواد شیرین دیگر است و آسیبی به مادر و کیفیت شیر او وارد نمیکند.
همانطور که گفتیم این محصول میتواند به عنوان یک تسکین دهنده درد در بیشتر افراد مورد استفاده قرار گیرد. همانطور که میدانید نوزادان برای تسکین درد خود نمیتوانند از انواع مواد طب سنتی استفاده کنند، از این رو نبات یک انتخاب مناسب برای نوزادان بالای ۶ ماه است.
این محصول میتوانید درد مواردی همچون ختنه، واکسیناسیون، خونگیری، هیپوگلیسمی و یبوست در نوزادان را کاهش دهد. توجه داشته باشید که نوزادان بالای ۶ ماه میتوانند از نباتداغ استفاده کنند. استفاده این محصول در نوزادان کوچکتر از ۶ ماه ممکن است باعث اختلال در جذب مواد مغذی شیر مادر شود.
یبوست اختلالی است که در آن غذا به خوبی توسط رودهها هضم نمیشود، در نتیجه مدفوع بسیار خشک و سفت میشود. این اختلال بر اثر عوامل متعددی همچون کم آبی بدن به وجود میآید.
همچنین نبات با تسهیل هضم غذا میتواند یبوست را برطرف کند. برخی بر این باورند که شیافنبات در مقعد نیز میتواند یبوست را رفع کند. قبل از انجام این کار با یک متخصص طب سنتی صحبت کنید.
شاید شما هم یکی از آن دسته افرادی باشید که آب دهانتان در هنگام خواب جاری میشود. این مشکل بسیار سرسام آور است به خصوص زمانی که بخواهید مرتب روبالشتی را عوض کنید. نبات میتواند این مشکل را به سادگی یه آب خوردن رفع کند! این محصول را در چای یا آب جوش حل کنید و میل نمایید تا دیگر مشکل جاری شدن آب دهان نداشته باشید.
بلغم یکی از چهار خلط اصلی موجود در بدن است. مزاج بلغم سرد و مرطوب است، از این رو متخصصان معتقدند که عدم درمان این طبع میتواند باعث مشکلات بزرگتری همچون نقرس، فلجی، پیسی، لقوه و رعشه شود. نباتداغ و چاینبات میتوانند مشکل بلغم را حل کنند و آن را به طور کامل رفع کنند.
خونریزی دماغ به خصوص در فصول گرم یکی از اختلالاتی است که بیشتر افراد با آن دسته و پنجه نرم میکنند. این محصول شگفت انگیز میتواند در کوتاهترین زمان ممکن خونریزی دماغ شما را بند بیاورد!
برای این کار باید مقداری نبات را در آب گرم قرار دهید تا حل شود، سپس چند قطره از آن را درون بینیتان بریزید تا خونریزی متوقف شود.
دسترسی به مواد غذایی در همه شرایط کار آسانی نیست به خصوص اگر شما مدت زمان زیادی را در محل کار میگذارنید. از این رو ممکن است دهان شما در ساعاتی از روز به دلیل افزایش بزاق مزه بدی به خود بگیرد.
لذا نبات به دلیل طعم خوب و قابلیت جابجایی آسانی که دارد میتواند همیشه همراه شما باشد تا از تلخ شدن مزه دهان شما جلوگیری کند.
همانطور که اشاره کردیم این محصول میتواند ماهیچه برخی از نقاط بدن را تقویت کند. افرادی که دچار ضعف مثانه هستند و به طور مرتب نیاز به ادرار دارند میتوانند با این محصول مثانه خود را تقویت کرده و تکرر ادرار را درمان کنند.
اما متخصصان طب سنتی برای اثربخشی بیشتر توصیه میکنند این محصول را به صورت نباتداغ مصرف کنید.
ساکارز قابلیت بالایی در جذب شدن دارد. همانطور که میدانید نبات دارای مقدار زیادی ساکارز است. ساکارز یکی از قندهای حیاطی برای تامین سوخت ساز ماهیچهها است. از این رو شما با مصرف این محصول میتوانید در مدت زمان کوتاهی انرژی مورد نیاز ماهیچههایتان را تامین کنید.
نبات های شکری از دیر هضم شدن غذا جلوگیری میکنند و میتوانند مشکلات گوارشی نظیر ترش کردن، آروغ زدن، کرم کدو و کرمک انتهای روده بزرگ را درمان کنند.
از آنجایی که ساکارز به سرعت جذب بدن میشود، در بدن تجمع پیدا نمیکند و با گذشت زمان به چربی تبدیل نمیشود. به همین دلیل استفاده نبات به جای دیگر مواد قندی میتواند به کاهش وزن و لاغری کمک کند.
از خواص این محصول میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
این محصول از تبلور عصاره ویژه نیشکر تولید میشود و خواص درمانی بسیار بالایی دارد. از خواص درمانی نبات قهوهای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
از آنجایی که این محصول مزه بهتری نسبت به قند و شکر دارد، محبوبیت بالاتری نیز در مصرف دارد. اما باید در مصرف آن بسیار مراقب باشید، چرا که کالری آن نسبت به موارد دیگر بالاتر است. هر صد گرم از نبات حاوی ۴۰۰ کالری است؛ بنابراین نباید بیش از دو تا سه بار در هفته از آن استفاده کرد. سعی کنید در زمان استفاده، آن را با مقدار متناسب نوشیدنی رقیق کنید تا مزه آن زننده نباشد.
به نباتی که مجددا حرارت داده شود، نبات سوخته گفته میشود. این محصول خواص شگفت انگیزی دارد، اما ممکن است مزه آن باب میل همه نباشد. این محصول زمانی که حرارت میبیند تغییر رنگ میدهد و به رنگ قهوهای کاراملی در میآید و ممکن است مزه آن چیزی بین تلخ و شیرین باشد. طرز تهیه نباتسوخته بسیار ساده است، شما میتوانید این کارامل را با مقداری حرارت دادن در یک ظرف به نبات پدید بیاورید.
علاوه بر این جالب است بدانید از نباتکاراملی در تهیه انواع شیرینیها و دسرها استفاده میشود و حتی نقش تزئینی نیز در این خوراکیها را دارد.
اگر به نباتسوخته اندکی حرارت بیشتری بدهید، کریستالهای نبات میسوزند و یک نباتقهوهای مایل به سیاه حاصل میشود که مزه تلخی دارد. این محصول قابض بوده و میتواند برای درمان اسهال کودکان، بیماریهای گوارشی و معده مورد استفاده قرار گیرد.
مصرف هر مادهای در حالت تفریط زیان آور است، حتی اگر آن محصول در مجموع مفید باشد. نبات نیز از این قاعده مستثنی نیست و مصرف بیش از حد آن ممکن است منجر به ابتلا به دیابت شود. این محصول به دلیل رطوبت کمتر بافت سختتری از قند دارد، بنابراین مقدار کالری آن در مقدار اندک نیز بسیار بالاست و برای افراد با قند خون بالا به هیچ عنوان توصیه نمیشود. اگر قند خون دارید، قبل از مصرف این محصول حتما با یک دکتر طب سنتی مشاوره کنید.
ساکارز ماده اولیه تشکیل دهنده تمام این محصولات است، اما نوع کریستالهای تشکیل دهنده تفاوت نبات با قند و شکر را آشکار میکند. شباهت و تفاوت این محصولات مشابه آب، یخ و بخار است. تمامی این مواد از واحدهای سازنده یکسان تشکیل شدهاند اما خواص متفاوتی دارند.
همچنین نبات طبع گرمتری نسبت به قند و شکر دارد و از نظر طب سنتی برای درمان بیماریها مناسبتر است.
طبع نبات گرم است، از این رو افراد سرد مزاج میتوانند برای رفع سردی خود از آن استفاده کنند. البته توصیه میشود برای این منظور آن را به صورت نباتداغ مصرف کنید تا بیشترین اثربخشی حاصل شود.
طی تحقیقاتی در آمریکا مشخص شده است که برخلاف باور عموم این محصول چاق کننده نیست! البته باید در نظر داشته باشید که مصرف بیش از حد هر محصولی میتواند عوارضی نظیر چاقی را به دنبال داشته باشد. بنابراین نباید در مصرف نبات تفریط داشته باشید.
مقداری نبات را در یک ظرف بریزید و آن را روی حرارت ملایم قرار دهید تا نبات آهسته شروع به آب شدن کند. نباتها را هم بزنید و مراقب باشید نسوزد.
پس از گذشت چند دقیقه که نباتها تقریباً آب شد مقداری آب جوش (متناسب با اندازه نباتها) به نبات آب شده اضافه کنید و هم بزنید تا نبات داغ خیلی غلیظ و شیرین نباشد.
نبات داغ آماده است آن را در لیوان ریخته و بگذارید کمی حرارت آن بخوابد سپس میل کنید. میتوانید از نبات داغ در تهیه شربت نیز استفاده کنید.
کودکان ممکن است دچار مشکلاتی مانند کولیک، دل درد یا نفخ و رفلاکس معده شوند که باعث درد و بی خوابی آنها میشود. استفاده از نبات داغ برای این نوزادان باعث تسکین این دردها شده و به خوابیدن آنها کمک کند.
همچنین برای کودکانی که قند خون پایین دارند خوردن نبات داغ مفید است. البته بهتر است برای نوزادان زیر شش ماه از نبات داغ استفاده نشود.
این داروی سنتی از ترش کردن و نفخ معده جلوگیری میکند، کرمهای انتهای روده را از بین میبرد و به هضم سریعتر غذا کمک میکند. همچنین نبات زعفرانی تسکین درد معده و دردهای ناشی از انقباض ماهیچه هاست.
نبات داغ ملین است و خاصیت ضد نفخ دارد، به همین دلیل به رفع یبوست کمک میکند. یبوست وقتی اتفاق میافتد که هضم غذا توسط رودهها به درستی انجام نشود و مدفوع فرد بسیار خشک و سفت شود که یکی از علتهای به وجود آمدن آن کم آبی است.
سرفه، سرما خوردگی و گلو درد از مشکلات شایع به ویژه در فصل زمستان هستند که نبات داغ درمان موثری برای آنهاست. نبات به دلیل خواصی که دارد باعث نرم شدن گلو و از بین رفتن خلط پشت سینه میشود، بنابراین به کاهش سرفه و عفونت گلو در افرادی که مبتلا به سرماخوردگی و سرفههای شدید هستند کمک میکند.
برای این کار مکیدن یک تکه نبات سبب قطع شدن سرفه، برطرف شدن خشونت صوت، گرفتگی صدا و درد سینه میشود. وقتی که کودک به سرماخوردگی مبتلا میشود بهتر است به جای استفاده از داروهای شیمیایی از نبات داغ بهره ببرید چون عوارض جانبی برای فرزند شما ندارد و بسیار مفید است.
البته انجام این کار برای نوزادان بالای ۶ ماه مشکلی ندارد و باید در مقدار مناسب استفاده شود. برای بزرگسالان نیز استفاده از پودر نبات و فلفل سیاه به همراه آب ولرم به کاهش میزان سرفهها و همچنین رفع خلط گلو کمک میکند.
دل درد و حالت تهوع با مصرف نبات داغ قابل درمان است. مصرف نبات به همراه چای یا آب جوش و یا استفاده از نبات داغ باعث تسکین درد معده میشود و از انقباض ماهیچهای جلوگیری میکند. نبات داغ همچنین برای کاهش درد کمر، تسکین درد پشت، بهبود پا درد و رفع دردهای ناحیه شکم بسیار مفید است.
نبات از ساکارز تشکیل شده و در مقایسه با قند طبع گرمتری دارد. نبات داغ به دلیل قابض بودن برای درمان و بهبود اسهال بسیار مفید است. اگر نبات را روی حرارت ملایم قرار دهید تبدیل به مادهای قهوهای مایل به مشکی میشود که تقریباً طعم تلخی دارد.
این محلول به دست آمده دارویی موثر برای درمان اسهال محسوب میشود. برای تاثیر بیشتر آن میتوانید مقداری نعنا نیز داخل نبات داغ بریزید و مصرف کنید.
خوردن نبات باعث چاقی نمیشود چون نبات خیلی سریع جذب عضلات میشود؛ بنابراین سوخت و ساز بدن را بالا میبرد که این مسئله در لاغری افراد مؤثر است.
دیابت یک بیماری مزمن است که در آن انسولین کافی برای تجزیه قند بدن تولید نمیشود. نبات حاوی مقدار زیادی قند است و میتواند مشکلات جدی را در افراد دیابتی به وجود بیاورد. از این رو افراد دیابتی یا دارای فشار خون بالا نباید از این محصول بدون توصیه پزشک استفاده کنند.
نه تنها نبات داغ برای سرماخوردگی بد نیست، بلکه میتواند عوارضی همچون گلودرد ناشی از سرماخوردگی را رفع کند.
دل درد و دل پیچهای عارضهای است که فرد حداقل یک بار در زندگی خود آن را تجربه میکند. علل مختلفی مانند یبوست و اسهال میتوانند پشت دل درد باشند. نبات داغ با خاصیت تسهیلکنندگی و ضد ویروسی که دارد میتواند دفع غذا را راحتتر کند. در نتیجه دل درد بهبود مییابد.
اکثر نباتهایی که به رنگ زرد در بازار موجود هستند با جوهر زعفران رنگ میشوند که مادهای بسیار خطرناک و سرطانزا است. مصرف این ماده بیماریهایی از قبیل بیش فعالی در کودکان، معضلات گوارشی و آسمی، تومورهای تیروئیدی، تشدید میگرن، تاری دید، حساسیتها و مشکلات پوستی نظیر پورپورا به همراه خواهد داشت. برای اطمینان از عدم وجود این ماده، نبات زعفرانی را در خانه تولید کنید.
نباتهای چوبی را جایگزین محصولاتی با نی پلاستیکی کنید. نیهای پلاستیکی بیشتر اوقات غیر بهداشتی هستند و به محض گرمادیدن سمومی از خود خارج میکنند که برای سلامت شما مضر است.
سعی کنید از نباتهای بسته بندی به جای فله استفاده کنید. نباتهای غیر بهداشتی اغلب آلوده به گرد و غبار و فضولات حشرات موذی هستند. بلورهای شفاف نشانه کیفیت هر نبات است، سعی کنید محصولی را برای خرید انتخاب کنید که دارای بلورهای شفاف باشد.
بسیاری بر این باورند که نبات میتواند عفونتهای قارچی واژن را بهبود بخشد. حتی برخی افراد از نبات به صورت شیاف در واژن یا مقعد استفاده میکنند. باید بدانید که این فرضیه صحت علمی ندارد و متخصصان شواهد موثقی برای آن پیدا نکردهاند.
با این وجود از این محصول برای درمان عفونت واژن و گرمی رحم به صورت تجربی استفاده میشود. توجه داشته باشید این شیوه به هیچ عنوان توصیه ئمیشود، اما در صورت تمایل به مصرف حتما با یک دکتر طب سنتی مشورت کنید.
نبات یک محصول ایرانی است که جایگاه ویژهای در طب سنتی دارد. از خواص این محصول میتوان به بهبود سرماخوردگی، رفع یبوست، رفع سردی، رفع مشکلات گوارشی، کاهش درد و افزایش نشاط اشاره کرد.
انواع مختلفی نبات در بازار عرضه میشود که میتوانید آنها را در طعمهای زعفرانی، زنجبیلی و لیمویی تهیه کنید. سعی کنید خودتان نبات زعفرانی را در خانه تولید کنید، چرا که بیشتر نباتهای زعفرانی در بازار از جوهر زعفران که یک ماده سمی است تولید میشود.